Rejestracja Online
EEG – od pierwszego zapisu Hansa Bergera do ultranowoczesnych rejestratorów
Kiedy w 1924 roku niemiecki psychiatra Hans Berger po raz pierwszy zarejestrował elektryczną aktywność mózgu człowieka, naukowy świat zareagował niedowierzaniem. Dopiero pięć lat później, po opublikowaniu wyników, elektroencefalografia zaczęła zdobywać uznanie i otworzyła neurologom zupełnie nowe okno na pracę mózgu. Od tamtej pory technologia przeszła ogromną ewolucję: analogowe „piórka” rejestrujące drgania na papierze zastąpiły cyfrowe wzmacniacze o rozdzielczości 16–24 bitów, zdolne zapisywać mikrowoltowe sygnały z dokładnością do 0,05 µV i próbkowaniem rzędu kilku tysięcy herców. Dziś tego rodzaju sprzęt EEG wykorzystujemy w UniMedica przy badaniach stacjonarnych weryfikując tym samym stan zdrowotny Pacjenta.
Tomografia komputerowa i rezonans MRI pokazują nam przede wszystkim budowę mózgu: kształt, ewentualne guzy, ogniska krwotoczne czy zanik kory. EEG działa inaczej – rejestruje dynamiczną aktywność neuronów, odsłaniając, jak sieci nerwowe komunikują się tu i teraz. Dzięki temu wychwytuje krótkotrwałe zjawiska, których obrazowanie strukturalne nie zdążyłoby „sfotografować”: napady padaczkowe, gwałtowne zmiany stanu świadomości, reakcję mózgu na fotostymulację czy hiperwentylację. To przewaga funkcjonalnego charakteru badania – szczególnie w przypadkach, gdy liczy się sekunda-po-sekundzie, a nie milimetr-po-milmimetrze.
Jak działa EEG – fale mózgowe w codziennej akcji
Elektroencefalografia (EEG) to nic innego jak zapis aktywności elektrycznej mózgu. Każdy impuls nerwowy, każdy skurcz mięśnia, każdy proces poznawczy – od świadomego skupienia po głęboki sen – generuje delikatne zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni czaszki. Gdy w danym momencie miliony neuronów pracują synchronicznie, ich łączny sygnał staje się na tyle silny, że można go zarejestrować specjalistycznym sprzętem. Do tego właśnie służy EEG – umożliwia nam zajrzenie „do wnętrza” funkcjonowania mózgu bez konieczności naruszania jego struktury.
Podczas badania na skórze głowy umieszczane są elektrody – najczęściej w formie specjalnej, elastycznej siatki lub opaski. To one odczytują aktywność bioelektryczną w poszczególnych rejonach mózgu. Sygnały przechodzą przez wzmacniacz i są przetwarzane cyfrowo, by w końcowej fazie zapisać je w postaci charakterystycznych wykresów fal mózgowych. W UniMedica używamy urządzeń wysokiej klasy, które pozwalają rejestrować zapis z wysoką rozdzielczością, nawet w warunkach ambulatoryjnych, z myślą zarówno o dorosłych, jak i o dzieciach.
Spektrum fal mózgowych – od głębokiego snu po intensywne myślenie
Fale mózgowe różnią się między sobą częstotliwością i amplitudą. Najwolniejsze są fale delta – dominują w fazie głębokiego snu. Fale theta pojawiają się podczas medytacji lub senności. Fale alfa to znak rozpoznawczy stanu relaksu przy zamkniętych oczach, ale bez snu. Gdy przechodzimy do aktywnego myślenia, przetwarzania informacji i podejmowania decyzji – mózg zaczyna generować fale beta. Najszybsze, ale najtrudniejsze do uchwycenia, są fale gamma, powiązane z integracją bodźców sensorycznych i złożonymi procesami świadomości.
Co ważne, każdy z nas ma unikalny „wzorzec” aktywności mózgowej – zmienny w czasie, zależny od wieku, stanu zdrowia, przyjmowanych leków, a nawet emocji. Zadaniem EEG nie jest więc jedynie wskazanie patologii, ale też obserwacja, czy dane pasmo fal dominuje w odpowiednim kontekście – np. czy podczas snu pojawia się oczekiwana synchronizacja fal delta, a w czasie relaksu właściwe rytmy alfa. Zaburzenia tej równowagi mogą wskazywać na problemy neurologiczne, metaboliczne lub psychiatryczne.
Zakłócenia zapisu – kiedy sygnał nie pochodzi z mózgu
EEG jest niezwykle czułe, ale też podatne na tzw. artefakty – zakłócenia, które nie mają związku z pracą mózgu, ale mogą utrudniać interpretację wyniku. Przykład? Ruch gałek ocznych, mruganie, zaciskanie szczęk, ziewanie, a nawet drżenie mięśni szyi. Dzieci bywają szczególnie ruchliwe, dlatego w przypadku EEG pediatrycznego kluczową rolę odgrywa przygotowanie emocjonalne i współpraca z rodzicem. W UniMedica personel medyczny dokładnie wyjaśnia, jak się zachować w czasie badania, a także prosi o możliwie naturalne zachowanie – bez napinania mięśni czy celowego powstrzymywania się od ruchu.
Nie bez znaczenia są też czynniki środowiskowe – ekran telefonu, lampa LED, źródła światła stroboskopowego – wszystkie te elementy mogą indukować tzw. fotogenne odpowiedzi mózgowe, które muszą zostać odróżnione od patologii. Dlatego podczas badania wykonywana jest zwykle fotostymulacja (seria błysków świetlnych), która celowo „prowokuje” mózg do reakcji. To pozwala lekarzowi ocenić wrażliwość układu nerwowego i zwiększa szansę na wykrycie ukrytych zaburzeń, takich jak padaczka światłoczuła.
Wskazania do badania – kiedy neurolog kieruje na EEG
Choć EEG kojarzy się najczęściej z padaczką, w rzeczywistości znajduje zastosowanie w znacznie szerszym spektrum neurologicznych i neuropsychologicznych zaburzeń. To badanie, po które neurolog sięga wtedy, gdy inne metody nie wyjaśniają przyczyny objawów lub gdy potrzebna jest dokładna ocena funkcji mózgu w konkretnym czasie. EEG pozwala zobaczyć, jak mózg pracuje podczas snu, wysiłku intelektualnego, stresu czy relaksu. Zdarza się, że już pierwsze minuty zapisu dostarczają więcej informacji niż długie miesiące obserwacji objawów „na oko”.
Do najczęstszych powodów skierowania na badanie EEG należą:
- nagłe utraty przytomności lub stany przedomdleniowe,
- napady drgawkowe i podejrzenie padaczki,
- przewlekłe lub napadowe bóle głowy (np. migreny z aurą),
- zaburzenia koncentracji, pamięci, mowy,
- tiki nerwowe, drżenie mięśni, dziwne ruchy ciała,
- zmiany zachowania, które pojawiły się nagle i bez uchwytnej przyczyny.
W UniMedica wielokrotnie spotykamy pacjentów, którzy przez lata leczyli się z powodu „nerwicy”, „migreny” czy „zmęczenia”, podczas gdy przyczyną była nieujawniona aktywność napadowa mózgu. EEG nie tylko potwierdza lub wyklucza taką możliwość, ale często zmienia tor leczenia – pozwalając dobrać odpowiednią farmakoterapię lub skierować na dalszą diagnostykę.
EEG przy podejrzeniu padaczki i napadach o niejasnym charakterze
Elektroencefalografia to podstawowe narzędzie w rozpoznawaniu padaczki. Badanie pozwala zarejestrować charakterystyczne iglice, fale ostre i wyładowania synchroniczne, które są markerami epileptycznej nadpobudliwości neuronów. Nawet jeśli pacjent nie doświadczył klasycznego napadu drgawkowego, EEG może ujawnić tzw. aktywność napadową bezobjawową – a to sygnał, że mózg funkcjonuje nieprawidłowo, mimo pozornego „spokoju”.
Częstym wskazaniem do badania są także incydenty, które trudno jednoznacznie zaklasyfikować: chwilowe „zamyślenia” u dzieci, krótkotrwałe „wyłączenia” świadomości u dorosłych, upadki bez utraty przytomności czy nocne drgawki, które mogą być mylone z koszmarami. EEG pomaga odróżnić padaczkę od zespołów psychogennych, zaburzeń snu czy efektów ubocznych leków.
EEG w diagnostyce zaburzeń snu i stanów lękowych
Zaburzenia snu to kolejne istotne wskazanie do wykonania EEG. U pacjentów cierpiących na bezsenność, zespół niespokojnych nóg, lęki nocne, lunatykowanie czy podejrzenie bezdechu ośrodkowego, badanie umożliwia ocenę architektury snu i ewentualnych nieprawidłowości bioelektrycznych w jego przebiegu. W UniMedica wykonujemy EEG zarówno w czuwaniu, jak i w czasie snu dziennego – co pozwala uchwycić te zmiany, które nie występują w typowych warunkach badania ambulatoryjnego.
Co ciekawe, EEG bywa też zlecane przy długotrwałych stanach napięcia psychicznego i zespołach lękowych. U niektórych pacjentów przewlekły stres wywołuje zmiany w rytmie fal mózgowych – nadmierną dominację fal beta i zaburzoną regulację rytmów alfa. Choć nie są to typowe zmiany chorobowe, ich obecność może pomóc neurologowi zrozumieć, w jaki sposób organizm reaguje na obciążenie emocjonalne i jakie mechanizmy są dominujące.
EEG po urazach i w chorobach neurodegeneracyjnych
U pacjentów po urazach głowy, wstrząśnieniach mózgu, operacjach neurochirurgicznych lub przebytych udarach, EEG pozwala ocenić, czy dochodzi do wtórnych zmian w funkcjonowaniu kory mózgowej. Badanie wskazuje, czy pojawiły się lokalne zwolnienia aktywności, obszary niereaktywne lub ślady napadowości. Tego typu dane są nieocenione w planowaniu rehabilitacji i monitorowaniu postępów w leczeniu.
W chorobach takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona czy otępienie czołowo-skroniowe, EEG może nie pokazać charakterystycznych „zmian ostrych”, ale wskaże ogólne spowolnienie rytmu mózgowego – co w zestawieniu z innymi badaniami daje pełniejszy obraz neurodegeneracji. W UniMedica traktujemy EEG jako część większej układanki diagnostycznej – równie ważną jak rezonans czy testy neuropsychologiczne.
🤗🌎Wyrusz z Nami w Podróż po Zdrowie! 🌍🤗
Zapraszamy do Naszych Klinik w Krakowie❗
📌ul. Kluczborska 17 📌 ul. Wielicka 30 bud. A
☎️ +48 667 08 08 08 ☎️ + 48 663 08 08 08
📧 recepcja@unicardia.pl
